Ecologica van Uitgeverij Eburon

Hans Meek

Er zijn verschillende perspectieven waaruit je de huidige problematiek rond milieu en klimaat kunt beschrijven. Dit boek gebruikt een biologisch-ecologische invalshoek, waarbij de mens is ingebed in ecosystemen en voortgedreven wordt door dezelfde groeidrang als andere organismen. Deze groeidrang wordt doorgaans beperkt door ecologische omgevingsfactoren.

In de loop van de geschiedenis heeft de mens zijn ecologische niche over de hele aardbol uitgebreid. De laatste 200 jaar heeft de mensheid kunnen groeien dankzij het gebruik van fossiele energie. De groei van de wereldbevolking en het bijbehorend gebruik van ecosysteemdiensten heeft echter geleid tot dramatische afname van de biodiversiteit en verminderde veerkracht en stabiliteit van de biosfeer. De verwachting is dat als fossiele energie opraakt ecologische regelmechanismen de leefomstandigheden van de mens zullen verslechteren en dat een deel van de aarde zelfs onleefbaar wordt.

Op basis van ecologische uitgangspunten en indicatoren, waaronder de Mondiale Voetafdruk, kun je uitrekenen dat er zonder fossiele energie maximaal 3 miljard mensen duurzaam op de aarde kunnen leven, en maximaal 2 miljoen in Nederland. Het is van groot belang voor mens en maatschappij om deze ecologische realiteit, deze ecologica, onder ogen te zien. Streven naar oneindige economische groei lijkt het slechtste wat we kunnen doen. Maar wat kunnen we dan wel? Kan de mens op basis van dit inzicht zijn primaire biologische expansiedrang beperken? Kan hij een stabiel en duurzaam evenwicht vinden met zijn natuurlijke omgeving, met de aarde, waar hij uiteindelijk niet zonder kan?